Wat zijn de wettelijke verplichtingen rondom valbeveiliging voor schoonmakers?

Iedereen die glazenwassen, dakgoten reinigt of op hoogte werkt kent de risico’s. Je moet van wet- en regelgeving zoals de Arbowet het juiste valbeveiligingssysteem gebruiken, een goede veiligheidsinstructie volgen en persoonlijke beschermingsmiddelen dragen.
De Arbeidsinspectie kijkt streng toe op de werkplekinspectie en keuringen. Je werkgever moet voor een risico-inventarisatie zorgen, veiligheidstrainingen aanbieden en zorgen dat je de juiste middelen zoals vallijnen of hekken krijgt. Elk schoonmaakbedrijf dat werkt met ladders of op daken krijgt hiermee te maken.

Jij bent zelf verantwoordelijk voor het naleven van deze regels, net als je werkgever. Zo voorkom je ongelukken en hoge boetes. Wil je precies weten welke regels voor jou gelden? Lees alles over de wettelijke verplichtingen rondom valbeveiliging voor schoonmakers en werk veilig op hoogte!

Wat houdt valbeveiliging voor schoonmakers precies in?

Valbeveiliging voor schoonmakers draait om het voorkomen van arbeidsongevallen bij het werken op hoogte. Je hebt te maken met werkzaamheden aan ramen (glasbewassing), gevelreiniging, dakkapellen en vaak ook bij het schoonmaken van zonnepanelen of dakgoten. Het begrip komt uit de arbeidsveiligheid en staat omschreven in de Arbowet, het Arbeidsomstandighedenbesluit en in Europese normen, zoals NEN-EN 365. Belangrijke instanties als het RIVM, TNO, Inspectie SZW (voorheen Arbeidsinspectie), en het SKG-IKOB delen continu kennis over risico’s en maatregelen. Goede valbeveiliging is niet alleen wettelijk verplicht; het scheelt je veel problemen én letsel.

Wettelijke verplichtingen valbeveiliging schoonmakers

Volgens het Arbeidsomstandighedenbesluit ben je als werkgever verplicht om de risico’s van werken op hoogte tot een minimum te beperken. Het Bouwbesluit is uiteraard van belang bij glazenwassen, gevelreiniging en soortgelijke taken. Ook de Code Schoonmaak en OSB (Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten) benadrukken valpreventie en de RIE (risico-inventarisatie & -evaluatie) is wettelijk vereist voor alle schoonmaakbedrijven die klussen op hoogte uitvoeren.

• Gebruik van collectieve valbeveiliging: Denk hierbij aan hekwerken, leuningen, steigervoorzieningen en werkplatforms. Collectieve middelen hebben altijd prioriteit boven persoonlijke beschermingsmiddelen volgens het arbeidshygiënisch trias-model.
• Persoonlijke valbeveiliging waar collectieve middelen niet kunnen: Vanglijnen, veiligheidsharnassen, ankerpunten en valstopapparatuur moeten voldoen aan de juiste Europese normen (NEN-EN 363, 361, 354, 355 enz.) én regelmatig worden gecontroleerd.
• Scholing en instructie: Werkgevers zijn verplicht om medewerkers te trainen volgens de eisen van ISO 9001 en VCA. Iedereen wordt aangeleerd hoe ze valbescherming moeten gebruiken, gevaar herkennen en de juiste noodsituaties moeten inschatten.
• Regelmatig onderhoud en inspectie: Controleren of voorzieningen en PBM’s (persoonlijke beschermingsmiddelen) nog voldoen aan de kwaliteitseisen – denk aan de jaarlijkse check of keuring door een gecertificeerd specialist.

Hoe werkt veilige valbeveiliging op de werkvloer?

Een waterdicht beleid voor valbeveiliging begint met de risico-inventarisatie & -evaluatie (RIE), die iedere werkgever uitvoert via goedgekeurde tools als de RIE-online van TNO of de veiligheidsapp van SKG-IKOB. Op basis van de RIE stel je een plan van aanpak op voor bescherming bij werkzaamheden op hoogte.

1. Bepalen welke werkzaamheden risicovol zijn: Bijvoorbeeld glazenwassen vanaf een ladder, dakkapels reinigen, gevels schoonspuiten, zonnepanelen schoonmaken of het legen van dakgoten.
2. Kiezen voor collectieve voorziening: Zo gauw mogelijk werken vanaf veilige platforms, rolsteigers of permanente hekwerken met anti-slip profielen.
3. Indien nodig individuele middelen inzetten: Als collectieve middelen niet kunnen, kies je PBM’s zoals harnassen, ankerlijnen met valdemper en toegang tot gecertificeerde ankerpunten.
4. Inspectie en onderhoud: Elk PBM inspecteer je voor gebruik, nota bene volgens de gebruiksaanwijzing van merken als 3M, Petzl, Skylotec of Miller.
5. Opleiding en bijscholing: Regelmatig trainen door een deskundige (bijvoorbeeld een veiligheidskundige of MVK/ HVK opgeleid persoon, conform VCA-normen).

Types valbeveiliging voor schoonmakers

Er zijn nogal wat soorten valbeveiliging die je als schoonmaker tegenkomt. Elk type is afgestemd op een andere risicovolle situatie, zoals glasbewassing van hoge gebouwen, het reinigen van gevels, of het schoonhouden van daken. Hieronder vind je de meest gebruikte technieken:

• Collectieve valbeveiliging: Dit zijn hekwerken, leuningen, kooi- en rolsteigers, vaste dakrandbeveiliging en werkplatforms. Ze beschermen alle werkenden in één keer en vormen de basis van iedere werkplekevaluatie.
• Persoonlijke valbeveiliging: Harnassen, veiligheidsgordels, vanglijnen, ankerpunten en leeflijnen. Merken als 3M, Skylotec, Honeywell en Petzl zijn hiervoor marktleiders. Van belang is dat deze altijd gekeurd zijn en gedragen worden zoals voorgeschreven.

Risico’s en incidentpreventie bij valgevaar schoonmaak

Werken op hoogte brengt serieuze gevaren met zich mee. Jaarlijks doet het RIVM onderzoek naar incidenten binnen de Nederlandse schoonmaakbranche, en de uitkomsten laten zien dat valpartijen nog altijd tot de top 3-oorzaken van ernstige ongevallen behoren. Veiligheidscoördinatoren en arbeidshygiënisten ontwikkelden methodieken als Job Safety Analysis, Last Minute Risk Analysis en toolboxmeetings, waarmee je risico’s bespreekbaar en beheersbaar houdt. Het NEN-veiligheidscertificaat en OSB-keurmerk ondersteunen deze praktijk.

• Checken van de weersomstandigheden: Voorkom werken op hoogte bij harde wind, neerslag of gladheid. Gebruik hiervoor betrouwbare weer-apps en het KMI-advies.
• Regelmatig toolboxmeetings organiseren: Hierdoor blijft veiligheid top of mind, leer je van incidenten van collega’s en kun je het beleid altijd bijstellen als dat nodig is.

Valbeveiliging schoonmaakbedrijf: Proces en praktische uitvoering

Wil jij als schoonmaakbedrijf of facilitair manager voldoen aan de wettelijke voorschriften? Implementeer dan het volledige valbeveiligingsproces. Denk aan het samenwerken met een VGM-coördinator, inkopen van goedgekeurde PBM’s, periodieke RIE-updates, registratie van incidenten en correct afgeronde opleidingen voor elke medewerker. Vergeet niet dat correct ingevulde werkvergunningen, logboeken en veiligheidsbladen essentieel zijn voor een solide audit.

Wil je meer weten over hoe je met structurele schoonmaakdiensten nooit in de problemen raakt, lees dan ook zeker verder op onze pagina over professionele schoonmaakbedrijf voor kantoren (schoonmaakbedrijf voor kantoren inhuren) of ontvang direct een gratis voorstel dat voldoet aan alle wettelijke eisen met de offerte voor valbeveiliging in de schoonmaak.

Meest gestelde vragen